Jak wypowiedzieć umowę o pracę z winy pracodawcy?

Przede wszystkim warto uświadomić sobie, że rozwiązanie umowy o pracę z winy pracodawcy jest możliwe tylko w ściśle określonych przypadkach. Podstawowym warunkiem jest zajście sytuacji, w której pracodawca dopuszcza się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Jest to bardzo niedookreślone pojęcie, dlatego zawsze przed rozwiązaniem umowy o pracę zalecamy zasięgnięcie rady inspektora pracy lub radcy prawnego. Nie zawsze bowiem pracodawca narusza swoje obowiązki w sposób ciężki lub też naruszane obowiązki nie mają charakteru podstawowych.

Przed wypowiedzeniem umowy o pracę z winy pracodawcy warto zatem zapoznać się z katalogiem naruszeń, które w przeszłości bywały uznawane przez polskie sądy jako przykłady ciężkich naruszeń podstawowych obowiązków pracodawcy. Przede wszystkim mogą być to:
- niewypłacanie w ogóle lub niewypłacanie w terminie przez pracodawcę należnego pracownikowi wynagrodzenia za pracę (szczególnie gdy sytuacja taka miała miejsce wielokrotnie),
- mobbing w stosunku do pracownika,
- naruszanie uprawnień pracownika dotyczących dni wolnych, urlopów czy godzin nadliczbowych (w szczególności gdy sytuacje takie zdarzały się bez zgody, a nawet pomimo sprzeciwu pracownika),
- nierówne traktowanie pracowników (dyskryminacja),
- naruszanie przez pracodawcę przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, które w efekcie mogły stworzyć lub stwarzały zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika.
Należy pamiętać, że powyżej wymienione przyczyny są tylko przykładowe. Możliwe jest wypowiedzenie umowy o pracę z winy pracodawcy również z innych powodów, o ile zostaną uznane one za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy.

Jeżeli w konkretnej sytuacji zachodzi którakolwiek z powyższych przesłanek lub ma miejsce inne poważne naruszenie, pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę z winy pracodawcy. Aby tego dokonać, powinien złożyć specjalne oświadczenie na piśmie. Pracownik powinien złożyć takie pismo w ciągu jednego miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o fakcie naruszania przez pracodawcę jego podstawowych obowiązków. W oświadczeniu pracownik ma obowiązek wskazać, jakie naruszenie jest przyczyną wypowiedzenia przez niego umowy o pracę.

Jeżeli oświadczenie zostanie złożone we właściwym terminie, a pracodawca nie będzie się mu sprzeciwiał, umowa o pracę zostaje rozwiązana wraz z upływem okresu wypowiedzenia określonego przepisami Kodeksu Pracy (jego długość jest uzależniona od rodzaju zawartej umowy o pracę oraz czasu jej trwania). Oznacza to, że od momentu upływu tego czasu, pracownik przestaje być pracownikiem, a umowa o pracę wygasa.

Pracodawca zawsze ma możliwość dochodzić swoich praw przed sądem. Jeżeli uzna, że umowa o pracę została przez pracownika rozwiązana bezprawnie, musi udowodnić przed sądem, że nie doszło do ciężkiego naruszenia przez niego podstawowych obowiązków, naruszenie nie miało charakteru ciężkiego lub też naruszone obowiązki nie były obowiązkami podstawowymi.
Pracodawca, kierując sprawę do sądu, może także domagać się od pracownika odszkodowania. Jego wysokość jest ograniczona wysokością wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia.